Szkoła Podstawowa nr 4 im. Ks. Zdzisława Jastrzębiec Peszkowskiego w Sanoku

2023 Rokiem Jerzego Nowosielskiego

W roku 2023 obchodzimy stulecie urodzin Jerzego Nowosielskiego – wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Uznawany jest on za jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury współczesnej i dlatego Sejm RP postanowił wybrać go na jednego z Patronów 2023 Roku...

Nowosielski nie tylko tworzył sztukę, ale także pisał o niej. Wykonał wyposażenie i polichromie licznych świątyń rzymskokatolickich, grekokatolickich i prawosławnych. Malował także akty kobiece i pejzaże oraz formy abstrakcyjne. Urodził się i zmarł w Krakowie (07.01.1923-21.02.2011), tam przez większość życia też mieszkał (wyjąwszy krótki pobyt - mieszkanie i pracę - w Łodzi), gdzie należał do środowiska skupionego wokół Tadeusza Kantora. W późniejszym czasie wyjechał do Lwowa, gdzie zwiedził Muzeum Ukraińskie z bogatą kolekcją ikon (wyjazdy przypadły na lata 1937-1939). Fakt ten zaowocował trwałą fascynacją przyszłego artysty wschodniogalicyjskim  malarstwem ikonowym. Po doświadczeniu lwowskim w roku 1943, Nowosielski powrócił do Krakowa. Odnowił przyjaźnie, uczestniczył w konspiracyjnym życiu artystycznym. Zajmował się także pracą pedagogiczną. W 1947 roku został asystentem Kantora w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Krakowie. Trzy lata później, po jego zwolnieniu, złożył rezygnację z pracy i wyjechał do Łodzi z żoną. W roku 1962 powrócił do Krakowa i rozpoczął pracę dydaktyczną w krakowskiej ASP. Całe jego malarstwo wywodzi się z obserwacji natury, czy też jej osobistego widzenia, ale - aby być bliżej konwencji - realizuje jej plastyczny obraz poprzez abstrakcyjne, geometryczne uproszczenia. Wyrazem wyobraźni przestrzennej Nowosielskiego były także projekty scenograficzne. Świat teatru poznał zresztą wcześnie, w latach pobytu w Łodzi, gdzie jego żona pracowała jako scenograf w teatrze lalek, a on pełnił funkcję kierownika artystycznego Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek. Projektował też kostiumy i scenografie dla teatrów lalkowych. Krótko po śmierci malarza, w lutym 2011 roku ukazała się jego monumentalna biografia autorstwa Krystyny Czerni, zatytułowana "Nietoperz w świątyni". W pierwszą rocznicę śmierci Jerzego Nowosielskiego wydany został natomiast zbiór rozmów z artystą "Sztuka po końcu świata" - w wyborze Krystyny Czerni. Z inicjatywy Jerzego Nowosielskiego i jego żony Zofii w roku 1996 powstała Fundacja Nowosielskich - z prezesem Andrzejem Starmachem, organizatorem wystaw artysty (od 1988 roku; nie tylko we własnej galerii), dysponentem jego prac i opiekunem. Fundacja przyznaje nagrody dla wyróżniających się młodych twórców. 3 stycznia 2023 r. uczniowie klasy 6 c odwiedzili sanocką filię PBW. Podczas zajęć edukacyjnych w bibliotece zaznajomili się z sylwetką Jerzego Nowosielskiego. Informacje o wybitnym malarzu i teoretyku sztuki poznali z przygotowanej przez pracownika biblioteki prezentacji multimedialnej. Zajęcia były urozmaiconą formą lekcji szkolnej. Uczniowie z dużym zaangażowaniem brali udział w dyskusji po prezentacji. Nietuzinkowa postać Jerzego Nowosielskiego okazała się bardzo ciekawa i interesująca.

oprac. Renata Adamska